De moeder aller koffiesoorten

Koffieland Ethiopië

Echte koffieliefhebbers zouden zich een leven zonder hun lievelingsdrank niet kunnen voorstellen. Velen van zijn zich er overigens niet van bewust aan wie ze hun donkerbruine levenselixer eigenlijk te danken hebben. Wij wijden deze pagina aan het moederland van de koffie en we leggen uit waarom geiten verbazingwekkend intelligente wezens zijn.

Ook al maken Zuid-Soedan en Jemen op basis van recente onderzoeken en plaatselijke verhalen aanspraak op de titel “moeder aller koffiesoorten”, Ethiopië is zonder twijfel de bakermat van de koffie. De verspreiding van koffie in Ethiopië vormde namelijk pas het startschot van zijn zegetocht over de hele wereld. Ethiopië is zeer rijk aan verschillende variëteiten en staat tegenwoordig bekend om zijn grote assortiment speciale koffiesoorten. Zij hebben een geheel eigen, individueel smaakprofiel en worden door kenners zeer gewaardeerd.

Hyperactieve geiten

Een legende rond de ontdekking van de koffie gaat over Kaldi, een Abessijnse geitenhoeder die zich verbaasde over het bijzondere gedrag van zijn geiten. Zij gingen zich te buiten aan de rode bessen van een hem tot dan toe onbekende struik en sprongen daarna hyperactief en uitgelaten in het rond. Toen hij ontdekte waar dat gedrag vandaan kwam proefde hij de vruchten zelf. En ziedaar: aanmerkelijk versterkt en verbazingwekkend energiek deed hij voortaan zijn dagelijkse werk. Er wordt beweerd dat hij een wedstrijdje met zijn geiten organiseerde – en hij ze er allemaal uitliep! Monniken uit een klooster in de buurt merkten zijn lichamelijke toestand op. Toen ze achter zijn geheim kwamen deden ze hetzelfde als hij: voortaan aten ze elke avond voor het gebed koffiebessen.

ziegen-entdeckung-aethopien-kaffeelaender

Vóór de drank was er al de energiereep

Koffie werd in de tijd van zijn ontdekking dus niet gedronken, maar gegeten. In Kaffa, in het zuidwesten van Ethiopië, werden de koffiebessen vroeger met boter en rode peper en andere kruiden gemengd, een energierijke snack die de eregasten aan tafel kregen voorgeschoteld. In die tijd werden de koffiebessen in eerste instantie verhandeld vanwege hun voedingswaarde. Er was alleen vraag naar heel verse bessen. Zij moesten vanwege het natuurlijke fermentatieproces zo snel mogelijk worden vervoerd. Omdat dat vaak erg omslachtig of zelfs onmogelijk was, gingen veel landeigenaren zelf koffie aanplanten.

Andere bronnen vermelden hoe aan het einde van de 18e eeuw koffiebonen geroosterd, gemalen en daarna met boter vermengd werden. Deze cafeïneballetjes vormden energierijk voedsel voor de Oromo-bevolking: zij leverden meer kracht dan veel andere gerechten. Zelfs vleesgerechten of brood deden onder voor deze koffiebommen.

Een van de eerste toepassingen van koffie als drank is de zogenoemde “chemo”. Daarvoor werden de bladeren van de koffieplant geroosterd, vervolgens verkruimeld en gekookt in water met allerlei wilde kruiden en specerijen. Deze cafeïnedrank wordt nog altijd bereid en gedronken in de westelijke regio’s van Ethiopië.

chemo-zubereitung-aethopien-kaffeelaender

De bewerking bepaalt het aroma

Terug naar het heden: Ethiopische koffie wordt over de hele wereld zeer gewaardeerd en graag gedronken. Wat is daarvan de reden? Heeft Ethiopische koffie een typisch smaakprofiel? Dat kun je zo niet stellen. Afhankelijk van de koffiesoort en de manier van bewerken komen volledig verschillende nuances tot uiting – van verfrissend citrusachtige en nootachtige tot bloemige aroma’s met een licht zoetje. Gewassen Ethiopische koffie heeft een complex, elegant smaakprofiel, terwijl droog bewerkte bonen intens fruitige nuances kunnen opleveren. Zo is er voor elke smaak van elke koffieliefhebber wat wils.

Single Origin uit het zuidwesten van Ethiopië

Bij een Single Origin komen de specifieke smaaknuances intens en puur tot uiting. Onze Café Royal Ethiopia heeft een intense, krachtige smaak met een vleugje abrikoos en honing, maar ook een subtiel bloemig zuurtje.

De gebruikte arabica bonen zijn afkomstig van de plantage Kaffa Forest in het zuidwesten van Ethiopië. De plantage ligt op 1750-1850 meter boven zeeniveau en beslaat circa 2.000 ha. De koffieplanten groeien daar in het wild tussen andere bomen in een bos, dat ongeveer de helft van de plantage beslaat. Zo worden de planten beschermd tegen overmatige zonneschijn en blijft de biodiversiteit, dus een groot aantal verschillende dieren en planten, behouden. De bodem wordt door afvallende bladeren op een natuurlijke manier bemest.

kaffeeplantage-kaffa-aethopien-kaffeelaender

Koffie van Kaffa Forest is UTZ-gecertificeerd en biedt 400 mensen een vaste baan. De rijpe bessen worden met de hand geplukt en vervolgens gewassen of in de zon gedroogd . Het gebied is verdeeld in zes microplantages, zodat de teelt en de oogst beter kunnen worden georganiseerd.

Overigens zouden de laatste Ethiopische bosleeuwen in dit gebied rondzwerven. Of zij, net als vroeger de geiten, de bessen eten en vervolgens hyperactief op hun prooi jagen, is niet bekend.